ဆား/ ဆပ္ျပာေပါက္ေျမကို ျပဳျပင္၍ရ/ မရ ဘယ္လိုသိႏိုင္မလဲ

၁။ ေတြ႕ႀကဳံခဲ့ေရေသာ ဆားေပါက္ေျမ
ေတြ႕ခဲ့ရျပန္ပါၿပီ။ ေနာက္ဆက္တြဲေျမျပႆနာျဖစ္တဲ့ “ဆပ္ျပာေပါက္ေျမ” ျဖစ္ေနရတဲ့ ေတာင္သူေဒသက ျမင္းၿခံၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာက္ကန္ေက်း႐ြာေန ေဒၚခင္ၿပဳံးၾကည္ရဲ႕ေမးခြန္းက “စပါးစိုက္ခင္းမွာ ေရတင္လိုက္တဲ့ အခါေျမမွာ ေခ်ာ္ျဖစ္သြား သလိုမ်ိဳးျဖစ္သြားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့လည္းယာေျမမွာ ေဆး႐ြက္ႀကီးစိုက္ခင္းမွာ ေရတင္လိုက္တဲ့အခါ ေျမမွာမာၿပီးေတာ့ ကြၽတ္ဆတ္ဆတ္ျဖစ္ၿပီး ထြန္လို႔မရပါ။ ေက်ာက္မႈန႔္(ဂ်စ္ပဆန္) ပက္ လိုက္မွ ေျမႀကီးကထြန္လို႔ေကာင္းသြားပါတယ္။” လို႔ ေမးထားပါသည္။
ယခုကဲ့သို႔ ေဒၚခင္ၿပဳံးၾကည္လိုေတာင္သူေတြ၊ စိုက္ခင္းေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသလဲဆိုတာ ကြင္းဆင္းၾကည့္မွ ပိုၿပီးတိတိက်က် သိရွိေျဖရွင္းႏိုင္မွာျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍သာ ဒီလိုပဲ လိုက္ပိုက္ၾကည့္ ေနၿပီး မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ရင္ ေတာင္သူ၏ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးမ်ား ထိခိုက္လာႏိုင္ၿပီး ၎တို႔ ထုတ္လုပ္မႈ စြမ္း အားက်ဆင္းသြားမည္ဆိုလွ်င္ စားသုံးသူမ်ားအတြက္ ေရွ႕ကိုမ်ား ဘယ္လိုမ်ားခရီးဆက္ၾကမလဲ? လြယ္လြယ္ ေတြးရင္ေတာ့ ဂ်ဳံစိုက္ဧကေလ်ာ့နည္းသြားလို႔ပါ မုန႔္ပဲစားေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ “ဟာသ” ေလးလို၊ ဘာမွစိုက္မျဖစ္ ေတာ့တဲ့ေျမနဲ႔ သီးႏွံစိုက္တဲ့ေတာင္သူေတြ (ဒီ၃ခ်က္) ညီၫြတ္မွ်တမႈ မရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္ ကဲဘာဆက္ျဖစ္မလဲ ၾကည့္ရေအာင္ လို႔ဘဲေျပာလိုက္ခ်င္ပါသည္။
၂။ “ ေျမဆီလႊာျပဳျပင္၍ရ / မရ စစ္ေဆးနည္း”
ေဖာ္ျပပါ (တင္ျပလာ) ေသာ ေျမအမ်ိဳးအစားမ်ားေတြ႕ရွိပါက ဓါတုေဗဒပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ျပဳျပင္၍ရ/ မရ စစ္ေဆး နည္းျခင္းျဖင့္ ႀကိဳတင္သိရွိစစ္ေဆးနည္းကို တင္ျပလိုက္ပါသည္။ သို႔မွသာ ေျမဆီလႊာ ျပႆနာျဖစ္ေပၚေန ေသာ ေတာင္သူ (စိုက္ပ်ိဳးသူ) ၏ အခက္အခဲ အကူအညီေပးႏိုင္မႈကို ေသခ်ာစြာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ၿပီး၊ တိတိက်က် ကူညီ၍ေရရွည္တည္တံ့ေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရးႀကီးထြန္းကားေစႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
ျပဳလုပ္နည္းမွာ - ေျမဆီလႊာျပႆနာျဖစ္ေပၚေနေသာ ေျမ၏အေပၚယံလႊာ (၆) လက္မမွ ေျမနမူနာ (၂)ေပါင္ ခန႔္ကိုယူၿပီး အရိပ္တြင္ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ အေျခာက္ခံပါ။ ထို႔ေနာက္ ေၾကညက္ေအာင္ အမႈန႔္ႀကိတ္ပါ။ ၎ အမႈန႔္မ်ားကို တစ္ဝက္ဆီခြဲပါ။ တစ္ပုံတြင္ ေက်ာက္မႈန႔္ ဟင္းစားဇြန္းႀကီးတစ္ဇြန္းထည့္၍ သမေအာင္ေမႊ ရ မည္။ က်န္တစ္ပုံကို ဘာမွထည့္ရန္ မလိုပါ။


ပုံတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ဘီယာဘူးခြံကို အသုံးျပဳ၍ (အခ်ိဳရည္သံဗူး) အဆိုပါေျမ (၂) မ်ိဳးကို အခ်င္းဝက္ (၃-၄) လက္မခန႔္ အျမင့္(၄-၆) လက္မရွိေသာ ၎သံဘူးအတြင္း သုံးပုံႏွစ္ပုံခန႔္ထိ ထည့္ေပးရမည္။ ေျမမႈန႔္မ်ား သိပ္ သည္းသြားေစရန္ (၁၀) ႀကိမ္ခန႔္ အနည္းငယ္ေစာင့္ေပးပါ။ သံဘူးေအာက္ေျခမွ ၄ ပုံ ၁ ပုံ အပါက္ငယ္ တစ္ ေပါက္ ေဖာက္ေပးပါ။ ထို႔ေနာက္သံဘူးအတြင္းသို႔ ေရကို ျဖည္းညင္းစြာ ေလာင္းထည့္ပါ။ ေျမမႈန႔္မ်ားေ႐ႊ႕လ်ားမႈ သက္သာေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရမ်ားသည္ ေျမမႈန႔္မ်ားကိုျဖတ္သန္း၍ ဘူးခြံေအာက္ေျခအေပါက္မွ စိမ့္ထြက္ လာေသာအခါ၊ ၎ေရမ်ားကို ဖန္ခြက္ျဖင့္ ခံယူပါ။ ေက်ာက္မႈန႔္ထည့္ေသာ ခြက္မွက်လာေသာေရမ်ား ဖန္ခြက္ တစ္ဝက္ခန႔္ေရာက္လာေသာအခါ ေျမသားသက္သက္ထည့္ထားေသာခြက္မွ ေရပမာဏႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ရ မည္။ အေျဖကေတာ့ - ေက်ာက္မႈန႔္ထည့္ထားေသာခြက္မွ က်ေသာေရသည္ မထည့္ေသာခြက္မွ က်ေသာေရ ထက္ (၂) ဆ ရွိပါမွ ထိုေျမ (နမူနာျပ) မ်ားကို ေက်ာက္မႈန႔္ထည့္၍ ျပဳျပင္ပါက အက်ိဳးရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ ေရလုံးဝက်မလာပါက (သို႔မဟုတ္) ေရက်မႈ ပမာဏနည္းေနပါက၊ ဓါတုပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ျပဳျပင္၍ မရႏိုင္ဘဲ ဆပ္ျပာေပါက္ေျမ (Sodic soil) ျဖစ္ေနၿပီဟု သတ္မွတ္ကာ ဆပ္ျပာခ်က္လုပ္ရန္သာ အသုံးျပဳသင့္ ပါသည္။ ျပဳျပင္၍မရႏိုင္ေတာ့ပါ။
ထို႔ေၾကာင့္ အပူပိုင္းဇုံ (အညာေဒသ) CDZ ဧရိယာမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကၿပီး သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္ေနၾကေသာ ေတာင္သူမ်ားစြာတို႔အတြက္ ယခုကဲ့သို႔ေသာ ေျမဆီလႊာစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေျမျပဳျပင္ရမရ သိရွိကာ လိုအပ္ေသာျပဳျပင္မႈ (Soil reclamation) မ်ားျပဳလုပ္၍ ေျမျပင္ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ေျမျပဳျပင္၍ ေျမဆီလႊာ က်န္းမာႀကံ့ခိုင္မွသာလွ်င္ သီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သူမ်ားအတြက္ ထြက္ေငြႏွင့္ဝင္ေငြတို႔သည္ ကိုက္ညီေစၿပီး (ညီၫြတ္မွ်တ) ေနာက္ မိမိေမွ်ာ္မွန္းေသာ သီးႏွံအထြက္ႏႈန္းႏွင့္ အရည္အေသြးေကာင္း ရရွိပါ မည္။
၃။ ဆားေပါက္၊ ဆပ္ျပာေပါက္ ေျမမ်ား၏ျဖစ္စဥ္အဆင့္ဆင့္
ေတြ႕ႀကဳံေနၾကရေသာ ေျမဆီလႊာ (ဆား၊ ဆပ္ျပာ) ေပါက္ေျမမ်ားတြင္ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ား ထည့္သြင္းလိုက္ ေသာအခါ ေအာက္ပါ အဆင့္ (၃) ဆင့္ ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။
(၁) ကန႔္+ေအာက္ဆီဂ်င္+ေရ ဆာလဖ်ဴရစ္အက္ဆစ္
(၂)ဆာလဖ်ဴရစ္အက္ဆစ္+ထုံး ေက်ာက္မႈန႔္+ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္+ေရ
(၃) ေက်ာက္မႈန႔္+ဆပ္ျပာေပါက္ေျမ ကယ္လဆီယမ္ေျမ+ ဆိုဒီယမ္ဆာဖိတ္
ေျမျပဳျပင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားၿပီးျပည့္စုံေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းမွာ အဆိုပါ ဆိုဒီယမ္ဆားမ်ား (ဆိုဒီယမ္ဆာလဖိတ္) ကို သီးႏွံပင္မ်ား၏ အျမစ္ဆုံေအာက္သို႔ေရာက္ရွိေအာင္ ေရျဖင့္ စိမ့္ဆင္းေစျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ ေရမေပးႏိုင္ပါက ေျမေအာက္လႊာ (သို႔) ေရထုတ္ေျမာင္းမွ ဆိုဒီယမ္ဆားမ်ား မစီးဆင္းဘဲ၊ သီးႏွံပင္ မ်ားကို အဆိပ္သင့္ပ်က္စီးေစပါသည္။ လိုအပ္ေသာေရပမာဏမွာ တစ္ဧကေပ၊ ႏွစ္ဧကေပ၊ သုံးဧကေပ စ သည္ျဖင့္ ဆားပါဝင္မႈ ပမာဏေပၚမူတည္၍ ေရသြင္းေပးရမည္။ (ေရတစ္ဧကေပသည္ ၂၇၁၈၁၄ ဂါလံႏွင့္ ညီ)
ဓါတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ား၊ ထည့္သြင္းျပဳျပင္ရာတြင္ ေျမတြင္ရွိေသာ ဆိုဒီယမ္ဆားမ်ား စိမ့္ဆင္းသြားေစရန္ အ တြက္ ကြၽဲ၊ ႏြားစာ စားက်က္ေျမမ်ားအတြက္ အေပၚယံ ေျမ ၃ - ၄ လက္မထိ လည္းေကာင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံမ်ား အတြက္ ၆ - ၉ လက္မထိ လည္းေကာင္း၊ ဝါသီးႏွံ အတြက္(၁၂ - ၁၈) လက္မထိ လည္းေကာင္း၊ အျမစ္ႀကီး ထြားမႈအလိုက္ ၎ဆိုဒီယမ္ဆားမ်ား စိမ့္ဆင္းေအာင္ေဆာင္႐ြက္ေပးရပါမည္။
ဆပ္ျပာေပါက္ေျမ (Sodic Soil) တြင္ ေက်ာက္မႈန႔္(gypsum) ထည့္ေပးရန္အတြက္ ထည့္သြင္းေပးရမည့္ ပမာဏကို ေအာက္ပါ ညီမွ်ျခင္းအရ လုပ္ေဆာင္ေပးရမည္။
Gypsum requirement = (ESPo - ESPd) ×CEC x B x D x 20.04
ESPo = မူလဆားဖလွယ္မႈ%
ESPd = ေမွ်ာ္မွန္းေသာ ESP တန္ဖိုး
CEC = ဓါတ္ဖိုဖလွယ္ႏိုင္စြမ္းအား
B = Balk density( ေျမ၏သိပ္သည္းဆ)
D = Soil depth (cm) တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ စိုက္ခင္းအတြင္းေတြ႕ရွိရေသာ ဆားပမာဏကို တိုင္းတာၿပီးေနာက္ မိမိစိုက္ပ်ိဳးေဖာ္ထုတ္ ႏိုင္ေသာ သီးႏွံေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ Soil test (ေျမဆီလႊာ စမ္းသပ္စစ္ေဆးၿပီး) မွ ေဆာင္႐ြက္ၾက ရန္ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္လိုက္ပါသည္။
ဉီးထင္ေ